Ga naar hoofdinhoud

Debunking Myths #1: Steden zijn de toekomst

Brussels city

Dit artikel geeft niet het standpunt weer van Extinction Rebellion, maar de mening van een rebel binnen de Myth Debunkers for XR” groep. Hoe de groep artikels opstelt en selecteert lees je hier op ons community forum: https://base.extinctionrebellion.be/t/myth-debunkers-for-xr-group-creation/787.

Podcast
Beluister de podcast, die we maakten voor dit artikel (Frans gesproken) op Soundcloud

Hallo, mijn rebellennaam is Valsilver, ik ben +25. Ik heb een achtergrond in Milieu en Resource Management en werk momenteel aan milieubeleid. Gepassioneerd door permacultuur en agro-ecologie heb ik meer dan een jaar gewerkt aan het opzetten van een agro-ecologisch project in Spanje, en ben van plan om mijn handen weer snel in de grond te stoppen.

Totale leestijd: 15 minuten


Steden en consumentisme

We leven in een consumptiemaatschappij die naar steeds meer bevolkte steden evolueert. Onze veerkracht, dat wil zeggen het vermogen om te overleven en zich aan te passen aan sterke verstoringen in de omgeving, is het zwakst in onze huidige stedelijke omgeving, waar de gemeenschap tijd, ruimte en middelen gebruikt voor activiteiten die niet direct gericht zijn op het produceren van voedsel of andere basisbehoeften voor haar welzijn. Als kruidenierszaken morgen zouden stoppen met het verkopen van voedsel (door een financiële crisis, of ecologische ineenstorting), zouden de dag erna de burgers in een regelrechte revolutie op straat staan, bedelend en scharrelend naar voedsel en andere essentiële goederen. Vooral nu, tijdens de Covid-19 pandemie, worden we eraan herinnerd hoe het leven in dichtbevolkte steden en de afhankelijkheid van voedingswinkels ons leven zo kwetsbaar maakt: we zijn afhankelijk van voedsel (en grondstoffen) dat elders wordt geproduceerd en gewonnen, en we zijn afhankelijk van zeer onvoorspelbare bevoorradingsketens. Onze voedselzekerheid, die momenteel vooral afhankelijk is van de goedkope beschikbaarheid van fossiele brandstoffen en andere beperkte hulpbronnen, hangt aan een zijden draadje en de situatie zal waarschijnlijk zeer snel verslechteren...maar...waarom?

'Killer facts'

1. Uitgeput rakende hulpbronnen: we bereiken piekniveaus bij een aantal essentiële materialen en elementen waarvan het huidige voedselsysteem afhankelijk is.

2. Het instorten van de biodiversiteit: we zijn afhankelijk en maken deel uit van het uiterst complexe netwerk van leven dat 'biodiversiteit' wordt genoemd. Helaas zijn we al meer dan een eeuw bezig met het vernietigen en vergiftigen van natuurlijke habitats, wat heeft geleid tot de 6e massale uitsterving van leven op onze planeet (de 5e was die van de dinosauriërs). Synthetische meststoffen en pesticiden, diepe grondbewerking en jaarlijks herhaalde monoculturen hebben onder andere bestuivers en regenwormenpopulaties gedecimeerd en de bodem van organisch materiaal, bacteriën en schimmels beroofd. Onze bodems worden zo snel geërodeerd en beroofd van leven en voedingsstoffen, dat de VN alle landbouwgrond ter wereld nog 60 jaar geeft; daarna is de grondtotaal niet meer in staat om nog voedsel op te leveren.

3. Abrupte klimaatverandering: door hun onvoorspelbaarheid heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) in haar beroemde "1.5C-rapport" de feedback-lussen (bijv. het smelten van de permafrost of het noordpoolijs) sterk onderschat. Tal van studies suggereren dat extreme gebeurtenissen (grote branden, langdurige hittegolven en extreme droogtes, versnelde kustoverstromingen, etc.) zeer waarschijnlijk binnen onze generatie werkelijkheid kunnen worden, met verwoestende gevolgen voor ons kwetsbare voedselsysteem.

Laten we al deze factoren combineren, en we begrijpen nu dat de voedselproductie onder ons huidige geglobaliseerde en industriële landbouwsysteem, zij het "bio", of "veganistisch", binnenkort op de knieën zal worden gebracht (binnen 5, 10, 20 jaar, niemand weet het precies). Ze zullen de oorzaak vormen van dramatische hongersnood in heel Europa en de wereld (=> Merk op dat gecertificeerd biologisch voedsel niet noodzakelijkerwijs onze bovengenoemde biofysische grenzen aanpakt, aangezien de productie ervan nog steeds sterk gebaseerd is op het gebruik van machines, monocultuur en eenjarige gewassen, pesticiden - hoewel 'natuurlijk' -, en grondbewerking). Als voedselsystemen die werken met verminderde of geen externe input (d.w.z. zelfvoorzienend) uit deze situatie moeten voortkomen, en dat moet ook, zal onze samenleving veranderen op een manier die we niet meer hebben gezien sinds de groene revolutie (we zagen eigenlijk de omgekeerde trend gebeuren).

Ik gaf een overzicht van de problemen, nu is het tijd om naar de oplossingen te kijken.

Ruimte en stedenbouw

Volgens Ecology Action zou één individu zelfvoorzienend kunnen zijn door bio-intensief voedsel te verbouwen op +-400m2, terwijl hij of zij op een strikt vegetarisch en eenvoudig dieet staat. Abstract berekend is de beschikbare ruimte per persoon in Brussel 130m2 (totale oppervlakte gedeeld door bevolkingsaantal). Maar wanneer we er rekening mee houden dat een groot deel van de stad bedekt of overschaduwd wordt door (verharde) gebouwen en wegen, dan is de beschikbare groeioppervlakte per persoon veel kleiner dan 130m2/persoon.

Hoewel het verwijderen van asfalt om gewassen te telen en het aanleggen van uitgestrekte groene gordels rond de stad op dit moment noodzakelijk is, zouden we op die manier Brussel of andere grote steden nog lang niet zelfvoorzienend maken: op basis van de gegevens van de Ecology Action zouden we minstens 4 keer de oppervlakte van Brussel nodig hebben om voedsel voor de stadsbevolking te verbouwen (400m2 maal de bevolking). Investeringen weghalen uit nutteloze megalomane bouwprojecten en de uitvoering van een geleidelijke en geplande migratie naar het platteland lijkt op dit moment het juiste idee, voordat de hel losbarst (wist u trouwens dat zand, wat essentieel is voor cement, ook uitgeput raakt?).

Een "leger" van regeneratieve boeren

De boeren in de EU zijn oud: 32% van de landbouwers in de EU is +65 jaar oud. Dit betekent dat alleen al ter vervanging van de oudere generatie de komende tien jaar meer dan 3 miljoen boeren in de EU actief zullen moeten worden. En dat alleen al om de productie in stand te houden met hetzelfde landbouwsysteem. Het bereiken van een landbouwsysteem weg van de industriële landbouw betekent echter meer dan het vervangen van wat we al hebben: het vraagt om verandering van de manieren waarop we voedsel produceren en naar landbouw kijken. Het betekent noodzakelijkerwijs: minder of geen machines en automatisering (zie paragraaf "Hightech en landbouw?"), en kleinere percelen per boer, wat betekent dat er meer arbeidskrachten nodig zijn!

Laten we om dit uit te leggen eens kijken naar een voorbeeld uit de moderne geschiedenis. Cuba werd door het embargo van de jaren '90 gedwongen om zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen drastisch te verminderen (en dus het energieverbruik te verminderen). Zware machines en benzine werden te duur, waardoor 15-25% van de Cubaanse bevolking verplicht werd om (kwaliteitsvoedsel) handmatig te gaan telen, ter vervanging van wat machines en synthetische chemicaliën voorheen deden. In een paar jaar tijd, hoewel niet zonder de nodige offers, is Cuba het centrum geworden van een nieuwe landbouwrevolutie, gebaseerd op agro-ecologie en zelfvoorzienende systemen. Of we het nu al dan niet eens zijn met het politieke regime: Cuba heeft ons laten zien wat er gebeurt met een beschaving die zich met een ernstig energietekort kampt. De Cubaanse ervaring stelt ons in staat om vooruit te plannen en veerkracht op lange termijn op te bouwen voor de schokken waar we mee te maken zullen krijgen.

Voorbeeld van polycultuur in Cuba.
Voorbeeld van polycultuur in Cuba.

Als de menselijke arbeid die in Cuba wordt voorzien om van een voedselsysteem dat afhankelijk is van fossiele brandstoffen over te gaan naar een post-fossiel voedselsysteem, in Europa wordt toegepast (hopelijk met een betere planning en minder problemen), betekent dit dat er in de EU ongeveer 100 miljoen mensen nodig zijn voor de nieuwe landbouwrevolutie! Daar zul je dus ook het werkloosheidsprobleem mee oplossen.

High-tech en landbouw?

In een wereld met veel minder toegankelijke dichte energie (denk aan de EROI), uitgeput rakende hulpbronnen en biodiversiteit, en abrupte veranderingen in klimaat- en weerpatronen, klinkt het als een heel slecht idee om grootschalige hoogtechnologische oplossingen (bijv. slimme robots en geautomatiseerde boerderijen) te ontwikkelen. Hoewel er op korte termijn enkele potentiële voordelen presenteren, blijven hoogtechnologische oplossingen in het algemeen sterk afhankelijk van de winning van zeldzame aardmaterialen (die overigens onvermijdelijk zullen leiden tot het aanboren van land- en oceaanecosystemen) en van een gestage toestroom van goedkope en overvloedige energie.

high tech boerderij
Een voorbeeld van een high tech boerderij

De illusie van een "veganistische wereld"

Het einde van de industriële landbouw zou een diversificatie van de productie en een toename in de ontwikkeling van meerjarige productiesystemen betekenen, maar ook de integratie van dieren in de ecosystemen van de landbouwbedrijven. Veganistisch, vegetarisch en minder vlees eten zal het wijdverbreide gevolg zijn, van zodra we voedsel beginnen produceren met een kleine tot geen externe input. Maar denken dat een toekomstige post-fossiele brandstofmaatschappij kan tot stand komen zonder de integratie, en dus de consumptie, van dieren en hun 'bijproducten', is een illusie.

In feite kunnen dieren met zeer weinig of geen externe input essentiële functionaliteiten leveren voor zelfvoorzienende en veerkrachtige ecosystemen: energie (biogas uit mest), duurzame en biologisch afbreekbare bijproducten (bijv. leer en wol), preventie van natuurbranden, snelle regeneratie van de bodem (en dus droogtebestendigheid en koolstofopslag), het omzetten van voedsel dat niet geschikt is voor menselijke consumptie in voedzame producten (van meerjarig grasland naar voedsel op basis van dierlijke eiwitten), tractie, en, heel belangrijk, ze stellen ons in staat om nutriëntencycli efficiënt te sluiten.

In plaats van te pleiten voor veganisme, moet het milieuactivisme zich hier richten op de nood aan een snelle overgang van een samenleving van consumenten naar een samenleving van producenten. Een samenleving die zich opnieuw van de middelen voor een geleidelijke maar snelle overgang naar het platteland toe-eigent, om bossen en gezonde bodems, voedsel, energie, onderdak en diepere sociale banden te "produceren"! Het is duidelijk dat op dit punt onze kieskeurige globalistische consumptiekeuzes zich zullen aanpassen en transformeren in overeenstemming met wat onze lokale/regionale hulpbronnen, de bodem, de gemeenschap en het klimaat kunnen bieden en, natuurlijk, wat we zelf kunnen produceren.

mobiele kippentractor
De "mobiele kippentractor" in Zaytuna Farm, Australië. De kippen worden gevoederd met alleen etensresten en regenereren de grond, terwijl ze tegelijkertijd compost voor de tuin, eieren en vlees leveren.

De visie

Stel je nu eens voor dat je van een leven in een kantoor, waarin je de hele dag achter een computer zit, naar een leven in de buitenlucht overschakelt, waarbij je in contact komt met miljoenen andere levensvormen. Stel je voor dat ons getransformeerde platteland en onze (ehm... ontvolkte... ehm... ontharde) steden bloeien met leven en een ademende bodem die ons beloont met smakelijk, divers en zeer kwalitatief voedsel. Het leven op het platteland heeft misschien zijn aantrekkingskracht verloren door de eenzaamheid, door de strijd om geld en om grond, en door een landbouw die heeft geleid tot monotone en monochrome landschappen. Maar het hoeft niet zo te zijn.

Bec Hellouin boerderij
De permacultuur- en bio-intensieve Bec Hellouin boerderij in Normandië, Frankrijk.

Wat als netwerken van samenwerkende, zelfvoorzienende rurale en stedelijke productieve gemeenschappen zouden kunnen gaan floreren? Wat als het werk leuker, rustgevend, creatiever en bevredigender zou worden, en onze dagelijkse activiteiten een diepgaande communicatie met het land en de mensen zouden aangaan? Wat als we veerkrachtige, permanente en regenererende voedselsystemen en gemeenschappen zouden creëren? En wat als we in opstand komen om deze visie mogelijk te maken?

We kunnen het bereiken, we moeten het bereiken, en we zullen het waarschijnlijk hoe dan ook bereiken (hoewel in dat laatste geval door ongecontroleerde en zeer 'ongelukkige' ontwikkelingen).

Waar wachten we nog op?

#JointheRebellion


Meer lezen:

Filmpjes (vergeet niet je videokwaliteit te verlagen):

Gepubliceerd door

XR Myth Debunkers

Meer uit ons blogarchief